Trở về quê hương sau bao năm bôn ba xứ người, người dân xóm Việt kiều Tiên Bình, xã Vĩnh Bình (Vĩnh Hưng – Long An) hiện vẫn chưa có quốc tịch, chưa có hộ khẩu, đồng nghĩa với việc những đứa trẻ sinh ra không được đến trường.
Về quê học tiếng
Không sống nổi nơi con nước xứ người, họ dắt díu nhau trong lênh đênh dòng nước để trở về quê hương. Ngày về, có người ở tạm trên ghe, có người che tạm túp lều sống qua ngày, không ai có chứng minh thư nhân dân hoặc chí ít cũng nhớ được nguồn gốc của mình để chính quyền địa phương xác minh cấp giấy tờ và tạo điều kiện sinh sống. Bởi thế, cuộc sống của họ bập bềnh theo con nước, tạm bợ, nghèo nàn và lạc hậu.
Anh Miễn Văn Ưng, một cư dân xóm Việt kiều, buồn bã nói: “Cả đời chẳng biết đến cái chữ. Đời cha đã vậy, giờ đến đời con cũng có nguy cơ mù chữ luôn”. Vừa kể anh Ưng vừa xoa đầu đứa con hơn 5 tuổi. Ước mong lớn nhất của anh là con được đi học, nói được tiếng Việt, vì bây giờ cháu nói tiếng Miên sõi hơn tiếng Việt. Ngay cả bản thân anh cũng thế, những ngày mới trở về đất này cắm sào dựng lán ở, anh cũng chỉ bập bẹ được vài câu tiếng Việt. Bởi gần nửa đời người sống trên sóng nước Tôn Lê Sáp, chỉ gặp toàn người Miên, nói tiếng Miên, thi thoảng mới gặp người Việt nên vốn từ vựng cha anh truyền lại rơi rụng dần. Trở về quê hương, sống giữa bà con nên anh học tiếng Việt lại từ đầu, nhiều lúc vẫn còn ngọng nghịu nhưng như thế vẫn hơn. Con anh cũng thế, được anh dạy bảo thì cháu nói tốt hơn, mà nói nhanh lắm, dẫu vẫn chưa nhiều. Điều ấy được chứng thực khi con trai anh tụt xuống đất chạy chơi với lũ bạn, nói những câu nửa Việt nửa Miên, để anh Ưng phải cười ngượng ngịu.
Không chỉ anh Ưng, nhiều người dân xóm này cũng chỉ bập bẹ được vài câu tiếng Việt. Lý giải về điều này, ông Nguyễn Văn Tri (84 tuổi) cho biết: “Tụi nhỏ sáng tối kéo lưới, đánh cá rồi đi bỏ chợ, thời gian đâu mà học. Cuộc sống bên đó khó khăn cũng chẳng ai dám cho con đi học. Đời sông nước, mỗi phương mỗi hướng đâu ai dám chắc mình sẽ ở một địa điểm để mà đầu tư!”. Ông Tri nói bằng cái giọng chua chát pha chút bất lực, như chính ông đã làm điều đó với những đứa con mình, và bây giờ đến những đứa cháu mình cũng vậy.
Tiếng bi bô nơi lớp học tình thương
Về lại quê hương, họ bắt đầu học tiếng Việt. Mà nào có lớp học cho đúng nghĩa, chỉ qua sự giao tiếp bình thường, qua công việc làm ăn thường ngày, qua cả nỗi nhớ tiếng mẹ đẻ còn hằn sâu trong tâm thức. Thế nên bây giờ dẫu còn khó khăn, nhưng “người dân xóm này đã giao tiếp bằng tiếng Việt là chủ yếu, không như hồi mới về đây chỉ nói rặt tiếng Miên”, đó cũng là lý do để một lớp học tình thương ra đời.
Lớp học tập trung đủ mọi lứa tuổi, mọi gương mặt, hoàn cảnh… Lớp do các anh bộ đội biên phòng lập ra để xóa mù chữ cho trẻ em nơi đây. Không kể tuổi tác, cháu nào chưa biết chữ đều được vào học, vì vậy độ tuổi trong lớp cũng chênh lệch khá nhiều, em lớn nhất 15 tuổi và nhỏ nhất 7 tuổi. Thậm chí trong một gia đình có ba chị em cùng theo học.
Thầy Nguyễn Đoàn Công Phương, người đứng lớp chia sẻ: Đây là lớp học khá đặc biệt, các em nhỏ hầu hết không được đến trường và chỉ được học ở lớp tình thương buổi tối hằng ngày. Chúng tôi cố gắng dạy cho các em biết chữ, biết đọc, biết viết, nhưng tương lai thì chưa biết thế nào vì các em chưa có hộ khẩu, chưa được vào các trường học nên chẳng thể học cao hơn. Dẫu vậy các em vẫn ham học lắm, nhiều bữa mình đau mệt không đến lớp được, các em đến ngồi chờ mãi rồi mới về khiến mình cảm động!.
“Niềm vui của bọn trẻ càng được nhân lên khi chúng đi học chữ về, lại có dịp khoe với cha mẹ những thành công ngoài mong đợi ấy. Mỗi lúc nhìn con mình viết được những vần i tờ, bi bô đọc những chữ cái hay một câu văn, câu thơ nào đó là lòng người làm cha làm mẹ lại sáng bừng lên một hy vọng mới. Và ngay chính bản thân cũng học theo con. Đúng là được đi học thì mới sáng ra anh ạ!”, anh Ưng khoe.
Anh Trần Phận hào hứng kể: “Có bữa con gái mình đi học về nó khoe được cô giáo khen vì viết chữ đẹp, mình mừng lắm. Thấy con viết chữ, vợ chồng mình cũng học theo. Bây giờ mình có thể viết được tên mình rồi đấy”.
Lúc tôi về, mấy đứa trẻ cứ níu tay, bảo lần sau đến nhớ mang cho chúng mấy quyển sách mới. Tôi gật đầu mà thấy mắt cay cay. Tôi nhìn thấy ở những đôi mắt trong veo ấy một tương lai đang dần mở ra cho chúng những chân trời mới, không còn sống kiếp thương hồ lang bạt như đời ông đời cha nữa.
Nguồn: Kinh tế nông thôn(kinhtenongthon.vn)
